بنی‌اسرائیل از آغاز تا خروجبنابر روایات کتاب مقدس ، تاریخ بنی اسرائیل از دعوت ابراهیم آغاز می‌شود، یعنی هنگامی که او در اورکلدانیان ـ غالباً آن را با تَلّ مقیر در جنوب بین‌النهرین یکی می‌دانند ـ ساکن بود (ح ۲۰۰۰ ق م). اسرائیلیان دورانِ آبا، با شهر حرّان در شمال بین النهرین، روابط نزدیکی داشتند. از آن‌جا که در کتاب مقدس، بین‌النهرین شمالی موطن اسرائیلیان معرفی شده، اورِ شمالی زادگاه احتمالی ابراهیم بوده است. فهرست مندرجات۲ - ورود به مصر ۳ - خروج از مصر ۴ - سامیان و عبرانیان ۴.۱ - سامیان ۴.۲ - عبرانیان ۴.۲.۱ - عبری‌بودن ابراهیم ۵ - خابیروها ۶ - نسبت بین عبری و بنی‌اسرائیل ۷ - خاندان آبا (شیوخ) ۷.۱ - خانواده در کتاب مقدس ۷.۲ - ابراهیم و خانواده وی ۷.۳ - نژادهای اسرائیلیان متأخر ۷.۴ - مهاجرت تارح به حران ۸ - از آغاز تا خروج از مصر اسرائیلیان ۸.۱ - مدت اقامت کامل آن‌ها ۸.۲ - سختی اسرائیلیان در مصر ۸.۳ - خروج از مصر ۸.۴ - بنای هیکل ۸.۵ - حکومت سلیمان ۸.۶ - حمله اسرائیلیان به اریحا ۸.۷ - پیروزی مرنپتاح بر اسرائیلیان ۸.۸ - زمان حضور آنان در فلسطین ۸.۹ - دریافت ده فرمان ۸.۱۰ - خیمه مقدس ۸.۱۱ - امتناع از ورود به کنعان ۸.۱۲ - جانشینی یوشع ۹ - فتح کنعان ۹.۱ - شکست پادشاهان آمون و باشان ۹.۲ - اردو زدن یوشع در جلجال ۹.۳ - برافراشتن ستون ایمان ۹.۴ - پذیرش جانشینی یوشع ۹.۵ - توقف نزول منّ ۹.۶ - برقراری رسم ختان و عید فصح ۹.۷ - نقشه یوشع ۹.۸ - فتح شدن شهر عای ۹.۹ - نابودی حاصور ۹.۱۰ - باقی ماندن شهرهای کوچک ۹.۱۱ - عدم فتح کامل کنعان ۹.۱۲ - از بین رفتن فلسطینیان ۹.۱۳ - شهرهای فتح نشده ۹.۱۴ - تقسیم اراضی تصرف شده ۱۰ - عهد داوران ۱۰.۱ - دوره انحطاط معنوی ۱۰.۲ - مبعوث شدن داور ۱۰.۳ - اتحادیه ضعیف اسباط ۱۰.۴ - مقدار زمان دوران داوران ۱۰.۵ - نام چند تن از داوران ۱۱ - پانویس ۱۲ - منابع ۱ - محل سکونت اسحق و یعقوباسحاق و یعقوب هر دو ساکن کنعان بودند، اما یعقوب بعدها به مصر رفت. ۲ - ورود به مصرپسران یعقوب در زمان قحطی ، برای یافتن غذا ، به مصر رفتند و دریافتند برادرشان یوسف ، که به بردگی فروخته شده بود، در آن‌جا به صدارت رسیده است. یوسف پدر و برادرانش را تشویق به مهاجرت به مصر کرد؛ و آنان تا زمان موسی در آن‌جا ماندند. بخش شرقیِ دلتا، معروف به جوشن، موطنِ موقت بنی اسرائیل شد. ۳ - خروج از مصربنی اسرائیل، در زمان خروج، مصر را ترک کردند و پس از یک نسل سرگردانی وارد کنعان شدند. ۴ - سامیان و عبرانیانبنی اسرائیل بخشی از دو گروه بزرگ قومی را تشکیل می‌دهند: سامیان و عبرانیان. ۴.۱ - سامیانسامیان مذکور در کتاب مقدس [۱]
باب ۱۰: ۲۱ به بعد، کتاب مقدس، سفر پیدایش.
مشتمل‌اند بر آشوریان، آرامیان و برخی قبایل عرب، همچنین نیاکانِ بنی اسرائیل.
۴.۲ - عبرانیانیکی از اخلاف شِم Shem، عِبِر Eber [۲]
بباب ۱۱: ۱۴، شالح : «عابر»، کتاب مقدس، سفر پیدایش.
نام داشت که «عبری»ها (عبرانیان) نام خود را از وی گرفتند.
۴.۲.۱ - عبری‌بودن ابراهیمابراهیم یکی از اخلاف عبر بود، و « عبری » واژه‌ای فراگیرتر از اصطلاح متأخرترِ «بنی اسرائیل» بود. ۵ - خابیروهاگروههایی که به عنوان خابیرو ( خاپیرو ) یا آپیرو شناخته می‌شوند در مکتوبات مناطق ماری، نوزی، اوگاریت و عمارنه (تلُّ العمارَنَة)، توصیف شده‌اند. اینان را قومی بیرون از مرزهای جوامع شهری سازمان یافته در هزاره دوم ق م دانسته‌اند. ۶ - نسبت بین عبری و بنیاسرائیلواژه «عبری» با «بنی اسرائیل» برابر و معادل نیست، اما احتمالا بنی اسرائیل بر ساکنان دولت ـ شهرهای کنعان اطلاق می‌شده است که پیش از فتح آن سرزمین به دست یوشع ، در آنجاها می‌زیسته‌اند. ۷ - خاندان آبا (شیوخ)۷.۱ - خانواده در کتاب مقدسخانواده اولین واحد مطرح شده در تاریخ، به روایت کتاب مقدس، است. ۷.۲ - ابراهیم و خانواده ویابراهیم با خانواده و غلامانش، جماعت بزرگی پدید آورد. بی‌گمان، خدمت‌کاران و افرادی که داوطلبانه با وی همراه بوده‌اند، بی‌توجه به تبارشان، بنی اسرائیل شمرده شده‌اند. ۷.۳ - نژادهای اسرائیلیان متأخراسرائیلیان متأخر شامل نژادهای متعددی می‌شدند: اموریان ، حورانی‌ها ، حتّی‌ها و آرامیان. ۷.۴ - مهاجرت تارح به حرانبنا به سفر پیدایش، [۳]
باب ۱۱: ۳۱، کتاب مقدس، سفر پیدایش.
تارِح، پدر ابراهیم، از سرزمین اور به ناحیه حرّان در شمال غرب بین‌النهرین مهاجرت کرد.
هر چند در تعیین زمان دقیق این مهاجرت جای بحث هست، تاریخ ۲۰۰۰ ق م برای هجرت ابراهیم پذیرفتنی است. تارح راضی بود که در حرّان بماند اما ابراهیم، که متوجه خطاب خداوند بود، به سمت سرزمین کنعان حرکت کرد. در «رسالات ماری» نام‌هایی مشابه آن‌چه در کتاب مقدس آمده ذکر شده است؛ Abam-ram برای «اَبْرام» و Jacob-el، برای یعقوب. ۸ - از آغاز تا خروج از مصر اسرائیلیاناسرائیلیان داوطلبانه و به دعوت یوسف وارد مصر شدند، اما فرعون‌های بعدی ناموافق با آن‌ها ایشان را برده ساختند. ۸.۱ - مدت اقامت کامل آنهابنابر سفر پیدایش، [۴]
باب ۱۵ :۱۳، کتاب مقدس، سفر پیدایش.
مدت اقامت کامل آن‌ها چهار صد سال و بنا به سفر خروج، [۵]
باب ۱۲ :۴۰، کتاب مقدس، سفر خروج.
۴۳۰ سال بود.
احتمالاً ۴۳۰ سال زمان اقامت آن‌ها در کنعان (۲۱۵ سال) و مصر (۲۱۵ سال) بوده است. ۸.۲ - سختی اسرائیلیان در مصربنی اسرائیل، که در مصر روزگار سختی می‌گذراندند، به درگاه خداوند استغاثه کردند و خداوند موسی را نزد ایشان فرستاد. = ۳ - خروج از مصر= پس از نزول چندین بلا بر سرزمین مصر، موسی این قوم را از شمال دریای سرخ، به سمت صحرای سینا هدایت کرد. ۸.۴ - بنای هیکلبنابر کتاب اول پادشاهان، [۶]
باب ۶ :۱، کتاب مقدس، کتاب اول پادشاهان.
سلیمان بنای هیکل (معبد اورشلیم) را در سال ۴۸۰ خروج بنی اسرائیل از مصر، آغاز کرد.
۸.۵ - حکومت سلیماناولین سال حکومت سلیمان را حدود ۹۷۰ ق م دانسته‌اند. پس زمان خروج، حدود ۱۴۵۰ ق م و در زمان توتموس سوم (۱۴۹۰ـ ۱۴۳۵ ق م) بوده است. مشهور است که وی اسرای آسیایی را در طرح‌های ساختمانی عظیمِ خود به بی‌گاری می‌گرفته است. ۸.۶ - حمله اسرائیلیان به اریحااگر خروج در ۱۴۴۰ ق م صورت گرفته باشد، پس بنی اسرائیل چهل سال بعد، در حدود ۱۴۰۰ ق م، به اریحا حمله کرده‌اند. اولین ذکر تاریخی واقعی از بنی اسرائیل در مدارکِ مصری، واژه «اسرائیل» در کتیبه مرنپتاح (۱۲۲۴ـ۱۲۱۶ ق م) است. ۸.۷ - پیروزی مرنپتاح بر اسرائیلیانفرعون مرنپتاح ، ادعا می‌کند که بر « قوم اسرائیل » پیروزی قطعی یافته است. به این ترتیب، این «آخرین تاریخی» است که برای خروج داریم. ۸.۸ - زمان حضور آنان در فلسطینقطعا بنی اسرائیل حدود ۱۲۲۰ ق م در فلسطین بوده‌اند. ۸.۹ - دریافت ده فرمانمهمترین حادثه چهل سال سرگردانی در نزدیکی کادِش ، دریافت فرامین در کوه طور بود. در آن‌جا موسی ده فرمان را دریافت کرد، و خیمه مقدس بنابر تعلیمات وحی بنا شد. ۸.۱۰ - خیمه مقدسداخل خیمه مقدس، اتاقی به نام مقدس مقدسات (یا مقدس‌ترین مکان)، به منزله عرش خداوند اسرائیل بود. تابوتِ عهد مقدس و دو لوحه ده فرمان را در آن‌جا نهاده بودند. ۸.۱۱ - امتناع از ورود به کنعانبنی اسرائیل بی‌ایمان از رهبری موسی سرپیچیدند و از ورود به کنعان امتناع کردند و یک نسل کامل آن‌ها در صحرا هلاک شد. ۸.۱۲ - جانشینی یوشعپس از رحلت موسی بود که بنی اسرائیل را یوشع به داخل کنعان رهبری کرد. ۹ - فتح کنعانپیروزیهای به دست آمده در ماوراء اردن ، مقدمه‌ای برای پیروزی‌ها در خودِ سرزمین موعود شد. ۹.۱ - شکست پادشاهان آمون و باشانسیحون و اُگ ، دو پادشاه قدرتمندِ حاکم بر آمون و باشان، پیش از آن‌که یوشع قومش را به سوی فلسطین غربی هدایت کند، شکست خوردند. ۹.۲ - اردو زدن یوشع در جلجالپس از گذشتن از رود اردن، یوشع اردوی خود را در جلجال مستقر کرد. ۹.۳ - برافراشتن ستون ایماندر آن‌جا دوازده سنگ نمادین را که از اردن آورده بودند بر هم نهاده ستونی افراشتند تا نماد ایمان به خدا باشد. [۷]
باب ۴: ۱ـ۹، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
[۸]
باب ۴: ۲۰، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
۹.۴ - پذیرش جانشینی یوشعدر این زمان، بنی اسرائیل یوشع را جانشین موسی دانستند، و تغییراتی در ایشان پدید آمد. ۹.۵ - توقف نزول منّنزول «منّ» غیبی متوقف شد و بنی اسرائیل از محصولاتِ سرزمین کنعان تغذیه کردند. ۹.۶ - برقراری رسم ختان و عید فصحرسمِ ختان، که گویا در زمان سرگردانی فراموش شده بود، از نو اجرا شد و عید فصح جشن گرفته شد. ۹.۷ - نقشه یوشعنقشه سوق‌الجیشی یوشع ایجاد جدایی بین نیروهای کنعانی بود. ۹.۸ - فتح شدن شهر عایاریحا ، شهری با برج و بارو و کلید دفاع کنعانیان از فلسطین مرکزی، به دست بنی اسرائیل افتاد و بلافاصله، شهر عای فتح شد. [۹]
باب ۷: ۲، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
[۱۰]
باب ۸ :۲۸، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
۹.۹ - نابودی حاصوربا شکست هم پیمانان حاصور، در شمال کنعان، بزرگ‌ترین کانون مقاومت نیز از بین رفت و خودِ شهر کاملاً نابود شد. ۹.۱۰ - باقی ماندن شهرهای کوچکدیگر شهرهای کوچک «که روی تپه‌ها قرار داشت» [۱۱]
باب ۱۱:۱۳، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
سوزانده نشد تا در صورت لزوم، بنی اسرائیل از آن‌ها استفاده کنند.
۹.۱۱ - عدم فتح کامل کنعانپیروزیهای یوشع چشم‌گیر بود، اما هنوز بسیاری از قسمت‌های کنعان در زمان وفاتِ وی در دست دشمن بود. ۹.۱۲ - از بین رفتن فلسطینیانفلسطینیان ، که قسمت عمده‌ای از فلسطین را در دست داشتند، تا زمان حکومت داوود، دشمن بنی اسرائیل باقی ماندند تا این‌که در زمان یهودای مکابیان اینان به عنوان خطری بالقوه کاملاً از بین رفتند. ۹.۱۳ - شهرهای فتح نشدهشهرهای فینیقیه ، صور و صیدا و جبیل (بوبلوس) به دست سپاه یوشع نیفتاد و هیچ‌گاه جزو سرزمین‌های بنی اسرائیل نشد، داوود و سلیمان نیز مناسب دیدند که با این شهرها مناسبات تجاری داشته باشند. ۹.۱۴ - تقسیم اراضی تصرف شدههر چند همه سرزمین در زمان یوشع به دست بنی اسرائیل نیفتاده بود، آن را میان اسباط تقسیم کردند تا به عنوان پیروزی محسوب شود، و همچنین تشویقی برای اسباط باشد تا به سرزمینی که برایشان مشخص شده بود داخل و در آن مستقر شوند. سرزمین جنوب کنعان، جنوب و جنوب شرقی بحرالمیت (بحر لوط) به یهودا تعلق یافت. بخش مهم مرکزی کنعان به قبایل یوسف ، مَنَسی و افرائیم؛ و سرزمین میان یهودا و «اسباط یوسف» به بنیامین [۱۲]
باب ۱۸: ۱۱ـ ۲۸، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
و دان [۱۳]
باب ۱۹: ۴۰ـ ۴۸، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
رسید.
اورشلیم در مرز زمین‌های یهودا و بنیامین قرار داشت. اَشیر ، زِبولون ، یَسّاکار و نَفتالی میراث خود را از زمین‌های شمالی کشور دریافت کردند. [۱۴]
باب ۱۹: ۱۰ـ۳۹، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
رِؤبین ، جاد و نیمی از سبط منسی سهم خود را پیش از این در مشرق اردن دریافت کرده بودند. [۱۵]
باب ۳۲: ۱ـ۴۲، کتاب مقدس، سفر اعداد.
[۱۶]
باب ۱۳: ۸ ـ۳۳، کتاب مقدس، صحیفه یوشع.
به لاویان ، که کارشان عبادت جمعی بود، میراث اسباط تعلق نگرفت. برای آن‌ها چهل و هشت شهر با مزارع اطراف یا حومه آن‌ها در نظر گرفته شد. شش «شهرِ پناهندگان» در میان این شهرها بود که پناه‌گاه کسانی بود که مرتکب قتل غیرعمد شده بودند، و آنان تا زمان مرگ کاهن بزرگ در آن‌جا می‌ماندند و پس از آن می‌توانستند بدون هراس از «قصاص خون» به خانه خود بازگردند. ۱۰ - عهد داوران۱۰.۱ - دوره انحطاط معنویاین عصر دوره انحطاط معنوی بود که مشخصه آن پرستش بعل و اَشوریم [۱۷]
باب ۲: ۱۱ـ ۱۳، کتاب مقدس، کتاب داوران.
و ضعف و شکست در نبردها پس از وفات یوشع بود.
۱۰.۲ - مبعوث شدن داورهنگامی که بنی اسرائیل برای توبه به سوی خداوند بازگشتند، خداوند برای آنان داور و نجات‌بخشی برانگیخت تا رهبریشان کند. ۱۰.۳ - اتحادیه ضعیف اسباطاسباط بنی اسرائیل، در دوران داوران، اتحادیه ضعیفی پدید آوردند. فقدان حکومت مرکزی قدرتمند در این دوره مشهود است؛ و اختلافات بین اسباط بدین امر دامن می‌زد و موجب هرج و مرج می‌گردید. حملات همسایگان نیز مزید بر علت بود. ۱۰.۴ - مقدار زمان دوران داوراندر کتاب مقدس، دوره داوران ۴۱۰ سال دانسته شده است، [۱۸]
کتاب مقدس، کتاب داوران.
[۱۹]
باب ۳: ۸، کتاب مقدس، کتاب داوران.
[۲۰]
باب ۱۶: ۳۱، کتاب مقدس، کتاب داوران.
اما تطبیق این مدت با ۴۸۰ سال یاد شده در کتاب اول پادشاهان [۲۱]
باب ۶ :۱، کتاب مقدس، کتاب اول پادشاهان.
میسر نیست، و شواهد باستان‌شناسی نیز دوره بسیار کوتاهتری را در نظر می‌گیرد.
در مجموع، ارائه گاه‌شماری این دوره مقدور نیست. ۱۰.۵ - نام چند تن از داوراناز جمله داوران، عُتنئیل ، آهود ، تولا از یسّاکار و جیر از جیلاد و شمعون ، که از همه مفصل‌تر شرح وقایع وی آمده، شایان ذکرند. ۱۱ - پانویس
۱۲ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بنی اسرائیل»، شماره۱۹۶۷. |